Ransomware - jak się przed nim bronić?

Ataki ransomware są zagrożeniem dla każdej firmy, niezależnie od jej wielkości. Polegają one na szyfrowaniu danych i żądaniu okupu w zamian za ich odszyfrowanie. Jest to jeden z najbardziej rozpowszechnionych typów cyberzagrożeń, a skutki ataku bywają kosztowne zarówno dla firm, jak i osób prywatnych. Możesz jednak skutecznie ograniczyć ryzyko, jeśli zastosujesz odpowiednie środki bezpieczeństwa. Dowiedz się, jak się bronić przed ransomware w naszym artykule.

Spis treści:

1. Na czym polegają ataki ransomware?
2. Regularnie twórz kopie zapasowe
3. Aktualizuj oprogramowanie
4. Edukuj, edukuj, edukuj
5. Stosuj zasadę ograniczonego zaufania
6. Przygotuj plan reagowania
7. Nie płać okupu od razu
8. Podsumowanie

Na czym polegają ataki ransomware?

Ransomware to złośliwe oprogramowanie, które blokuje dostęp do plików lub całych systemów, a następnie żąda okupu za ich odblokowanie. Jak może dojść do ataku? Jak się okazuje, całkiem prozaicznie.

Zazwyczaj atak rozpoczyna się od zainfekowanego e-maila, linku lub pliku pobranego z niezweryfikowanego źródła. Kiedy Ty lub Twój pracownik uruchomicie taki plik, program szyfruje dane i wyświetla komunikat z żądaniem zapłaty, często w kryptowalucie.

Jak taki atak może przebiegać? Niektóre wersje ograniczają się do zaszyfrowania dokumentów. Inne mogą zablokować cały komputer albo przejąć dane i grozić ich upublicznieniem. Często takie ataki są wykonywane na zlecenie. Tym samym są one precyzyjnie zaplanowane i poprzedzone długim rozpoznaniem.

Regularnie twórz kopie zapasowe

Kopia zapasowa to podstawa. Ale nie wystarczy jej mieć. Trzeba wiedzieć, jak i kiedy z niej skorzystać. Backup powinien być odseparowany od głównej sieci, a do tego wykonywany regularnie.

Zalecana jest strategia 3-2-1, czyli trzy kopie, na dwóch różnych nośnikach, z jedną poza głównym środowiskiem, a najlepiej poza siedzibą firmy.

Oprócz tworzenia kopii zapasowych pamiętaj o ich testowaniu. W ten sposób sprawdzisz, czy wszystko działa poprawnie.

Aktualizuj oprogramowanie

Luki w oprogramowaniu to jedno z najczęstszych źródeł ataków ransomware. Jeśli oprogramowanie jest nieaktualne, może nie być wystarczająco zabezpieczone, aby obronić system przed hakerami.

Z tego powodu tak ważna jest regularna aktualizacja. Dotyczy ona nie tylko komputerów pracowników, ale również routerów, zapór sieciowych i urządzeń peryferyjnych. W tym celu warto włączyć automatyczne instalowanie poprawek, aby zabezpieczyć działanie systemu.

Edukuj, edukuj, edukuj

Edukacja pracowników i użytkowników jest bardzo ważna. Ransomware zaczyna się bowiem często od linku wysłanego w komunikatorze lub w wiadomości e-mail. Dlatego warto zadbać o edukację użytkowników w zakresie rozpoznawania podejrzanych wiadomości, fałszywych stron i prób phishingu. W niektórych firmach stosuje się regularne testy socjotechniczne, które pomagają sprawdzić czujność zespołu i szybko zidentyfikować słabe punkty.

Warto również wykonywać testy penetracyjne, czyli symulowane ataki hakerskie. Pozwalają one na sprawdzenie słabych stron w kontrolowanych warunkach. Jednocześnie pokazują, w jaki sposób może dojść do ataku.

Stosuj zasadę ograniczonego zaufania

To podstawa bezpieczeństwa IT. Pamiętaj, że nie każdy pracownik potrzebuje dostępu do tych samych danych. Im więcej kont ma pełne uprawnienia, tym większe jest ryzyko. Zasada ograniczonego zaufania to minimalizacja uprawnień, która pozwala na zmniejszenie ryzyka potencjalnego ataku.

Ponadto warto wdrożyć uwierzytelnianie dwuskładnikowe (2FA), szczególnie przy dostępie do danych wrażliwych. Utrudnia to przejęcie konta nawet wtedy, gdy ktoś pozna hasło. W ten sposób zabezpieczysz dane swoje, a także swoich klientów.

Przygotuj plan reagowania

Zamiast czekać na atak, opracuj plan reagowania, który pozwoli Ci się przygotować na hakerów. Jeśli chcesz skutecznie bronić się przed ransomware, nie wystarczy tylko zainstalować antywirusa czy zrobić backupy. Potrzebujesz planu działania na wypadek incydentu. Plan powinien określać, kto podejmuje decyzje, jakie systemy są odłączane oraz w jaki sposób przywracana jest kopia zapasowa.

Pamiętaj, że to nie musi być procedura na 50 stron. Wystarczą proste kroki. Dobrym pomysłem jest też regularne testowanie tego planu – nawet na niewielką skalę. Dzięki temu zespół wie, co robić, a Ty nie zostajesz z paraliżującym pytaniem „od czego zacząć?”, gdy już jest za późno.

Nie płać okupu od razu

A co jeśli atak już się wydarzy, a hakerzy żądają okupu w zamian za odszyfrowanie informacji? Czy w takim wypadku należy go jak najszybciej zapłacić, aby odzyskać dane? Niekoniecznie. Już tłumaczymy.

Zapłata okupu nie daje gwarancji odzyskania danych. Organizacje zajmujące się cyberbezpieczeństwem, takie jak FBI czy ENISA, odradzają taki krok. Pieniądze z okupu najczęściej są przeznaczane na kolejne ataki.

Zanim zdecydujesz się na zapłatę okupu, sprawdź, czy masz działające kopie zapasowe, czy dane nie zostały zaszyfrowane częściowo albo czy nie da się ich odzyskać z systemów cache, tymczasowych plików lub usług. Warto również skorzystać z pomocy firm, które zajmują się odzyskiwaniem danych.

Podsumowanie

Ransomware pozostaje poważnym zagrożeniem dla bezpieczeństwa IT. Masz jednak realną szansę, by ograniczyć ryzyko takiego ataku, a jeśli już on nastąpi – zminimalizować jego skutki. Skup się na regularnym tworzeniu kopii zapasowych, aktualizacjach oraz edukacji pracowników. Stwórz strategię na zagrożenie, a nie tylko czekaj na atak.